Bezkresy kresek:

Projekt polsko-francuski realizowany od 1997 roku.
Współtworzony przez jedenastu twórców.
Prace fotograficzne inspirowane rysunkiem zrealizowane są w różnych technikach fotograficznych, oraz jako foto-obiekty. Dzieła posiadają formaty od 40 x 50 cm do 200 x 50 cm.

Czy linię można narysować? A skoro nie, to czy ma prawo reprezentować ją kreska?
Czym różni się idea prostej od jej wykreślonego odcinka?

Sądzę, że wystawa "Bezkresy kresek" – poprzez indywidualne przemyślenia i realizacje uczestniczących w niej artystów – jest w stanie, choćby częściowo, odpowiedzieć na powyższe pytania. Na pytania, które w tej samej mierze są natury artystycznej, co filozoficznej.


Tadeusz Sawa-Borysławski, 2006.

Edmund Husserl pisał w "Ideach czystej fenomenologii": "G e o m e t r a, który maluje sobie figury na tablicy, wytwarza przy tym faktycznie istniejące kreski na faktycznie istniejącej tablicy. Ale tak jak jego fizyczna czynność wytwarzania, tak i doświadczanie tego, co wytworzone (...) nie jest u z a s a d n i e n i e m dla jego geometrycznego widzenia istotnościowego oraz istotnościowego myślenia. Dlatego obojętne jest, czy podlega on przy tym halucynacji, czy nie, i czy zamiast rzeczywiście rysować wkomponowuje sobie swe linie i konstrukcje w świat fantazji".

Myślę, że i na tej wystawie, na której tytułowy temat podejmujemy wspólnie z Jeanem-Markiem Birym, Krzysztofem Czarneckim, Agnieszką Grandowicz, Waldemarem Jamą, Zdzisławem Jurkiewiczem, Krzysztofem Kanią, Mają Leper, Bogusławem Michnikiem, Tadeuszem Sawą-Borysławskim i Witoldem Węgrzynem bardziej chodzi o "idealne możliwości" aniżeli o rzeczywiste stany rzeczy.
Na "Bezkresy kresek" składają się rysunki, obrazy, fotografie, obiekty i instalacje. Wszystkie konkretne. Lecz nie ich ukonkretniona wizualność ma się wysuwać na plan pierwszy. Wymieniowe wytwory mają przedstawiać to, co najbardziej ogólne, a zatem coś, co z natury swojej jest nienaoczne i niekoniecznie musi odsyłać do przedmiotu rzeczywistego. Przedmiot rzeczywisty jest bowiem jedynie jednym z wielu możliwych ukształtowań kształtu, by posłużyć się pitagorejskim określeniem.
Prace zgromadzone na wystawie zaświadczają o nieograniczonych mocach sprawczych geometrii. Ale taka jest jej istota, gdy rozpatrywać ją w aspekcie matematycznym. Zwracał na to uwagę Alfred Whitehead – angielski matematyk i filozof – w "Science and the Modern World": "Oryginalność matematyki polega na tym, że związki między rzeczami, którymi się w niej operuje, są w oderwaniu od pośrednictwa rozumu ludzkiego czymś w najwyższym stopniu nieuchwytnym. Dlatego idee wysuwane przez współczesnych matematyków są bardzo odległe od wszelkich pojęć, jakie można bezpośrednio wywieść ze spostrzeżeń zmysłowych, chyba, że spostrzeżenia te zostały pobudzone i ukierunkowane wcześniejszą wiedzą matematyczną".
Wywodzona z matematyki sztuka, choćby tylko pośrednio była nią inspirowana, poszukuje spełnienia w logicznej harmonii, pragnąc nierzadko odsłonić wszelkie możliwe oblicza wzorca. Chodzi wszak o przedstawienie – pod postacią realnych rzeczy – abstrakcyjnych pojęć matematycznych, które w rzeczach są ukryte.
"Bezkresy kresek", będąc metaforą nieograniczonych możliwości, ukazują szeroki wachlarz dróg, jakimi kroczą autorzy w poszukiwaniu własnego ładu i sensu świata. Zważywszy, że potencjał kreskowań, jakie tylko są do pomyślenia, jest niewyobrażalnie wielki, penetrować ów problem można do woli i w wieloraki sposób. Liczba możliwych do pomyślenia rozwiązań dalece przekracza to, co stwarza ludzkim rękom kostka Rubika, nota bene uznana za dzieło sztuki i jako takie wprowadzona do zbiorów nowojorskiego Museum of Modern Art. Kostkę można ustawić w odrębne geometryczno-barwne wzory j e d y n i e na 43.252.003.274.489.856.000 sposobów, bezkresy kresek zaś dają się wykreślać w nieskończonej ilości wariantów.
Jerzy Olek, Zobaczyć idealne, [wstęp do katalogu wystawy].


Autorzy:

Jean-Marc Biry
Krzysztof Czarnecki
Agnieszka Grandowicz
Waldemar Jama
Zdzisław Jurkiewicz
Krzysztof Kania
Maja Leper
Bogusław Michnik
Jerzy Olek
Tadeusz Sawa-Borysławski
Witold Węgrzyn

All right reserved by Jerzy Olek | mapa strony